Bernard Hammelburg | Bnr

Het is waarschijnlijk dat de Oekraïense president Zelensky komende donderdag naar Brussel afreist. Hij zal daar zijn op uitnodiging van de voorzitter van de Europese Raad om het Europese Parlement toe te spreken. Naast ontmoetingen met staatshoofden en regeringsleiders die op dat moment in Brussel zijn zal hij ongetwijfeld weer zijn verlanglijstje benoemen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na de toezegging van de tanks heeft Oekraïne een nieuw wensenlijstje op tafel gelegd, maar het Westen weigert vooralsnog om F16's te leveren. Ron Keller, voormalig ambassadeur in Rusland, Oekraïne, Turkije en China, vindt dat het Westen elke dag de vraag moet stellen wat nodig is voor Oekraïne, totdat de partijen aan de onderhandelingstafel zitten. Bernard Hammelburg spreekt met hem. Luister ook | 'Russisch offensief lijkt zich te richten op Loehansk' EU-top in Kiev Een batterij aan Eurocommissarissen is aangekomen in Kiev voor de EU-top. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit hoe Oekraïne naar die top kijkt. Stiekem hoopt het land binnen afzienbare termijn al lid te kunnen worden van de EU. Oud-ambassadeur Ron Keller acht dat onwaarschijnlijk, maar vindt wel dat de EU Oekraïne een vooruitzicht moet geven. Lees ook | Finland en Zweden blijven samen gaan voor NAVO-lidmaatschap Herschrijving van de geschiedenis in Rusland Stalin was een held en de Rusland telde echt mee onder zijn leiding en in de Tsarenti

Eurocommissarissen zijn onderweg naar de Oekraïense hoofdstad Kiev voor een top. De jaarlijkse top staat deze keer volledig in het teken van de situatie in Oekraïne. Vrijdag wordt waarschijnlijk meer verteld over een speciaal Oekraïne tribunaal in Den Haag en welke rol de EU daarin wil spelen. Ook op de agenda staat dat buitenland chef van de EU Josep Borrell zal aankondigen dat 30.000 Oekraïners militair getraind zullen gaan worden door EU landen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na weken onenigheid en twijfel binnen de NAVO is weliswaar het besluit genomen om tanks aan Oekraïne te leveren, maar die komen op z’n vroegst pas in het begin van de zomer. Dat is te laat voor het verwachte Russische voorjaarsoffensief. De kans op levering van gevechtsvliegtuigen, Zelensky’s volgende wens, is gering. Waterdichte sancties bestaan niet. Dat laatste komt omdat landen binnen en buiten het bondgenootschap niets met sancties te maken willen hebben. Hongarije ligt voortdurend dwars, maar Orban staat daar niet alleen in. De Kroatische president Milanovic, die deze week de woede van Zelensky over zich heen kreeg vanwege de stelling dat ‘de Krim nooit meer deel van Oekraïne wordt,’ is ook tegen sancties. Tekenend is verder de weigering van Brazilië om Oekraïne te helpen, want president Lula vindt dat hij niets met dit conflict te maken heeft. En dan de lange neus die de Saoedi-Arabische kroonprins Mohammed bin Salman trekt tegen het Westen. Hij kwam met Poetin overeen dat het oliekartel Opec+ het huid

In november 1956 viel de Sovjetunie Hongarije binnen, dat een poging had gedaan zich te ontworstelen uit de greep van het Kremlin. Russische soldaten drukten met geweld de geest van de vrijheid terug in de fles. In 1968 gebeurde hetzelfde in Tsjecho-Slowakije, dat een voor Moskou onaanvaardbare, liberalere koers wilde inzetten. De Praagse Lente werd met geweld beëindigd door binnenrollende Russische T-72 tanks.  We denken er niet meer aan, maar ook toen waren we verbijsterd over oorlog in Europa. Ook toen waarschuwden politici, academici en journalisten voor het gevaar van een derde wereldoorlog. Wie een Russische invasie vreesde, kon terecht bij de Nederlandse Emigratie Dienst, die voor landverlaters de overtocht betaalde naar Australië, Nieuw Zeeland, Canada of Amerika, plus 60 dollar in contanten per persoon voor de eerste kosten. De politieke overweging had overigens niets met geopolitiek te maken. De toenmalige regeringen vonden Nederland, met 11 miljoen inwoners, te vol.  De emoties over de oorlog in Oe

Soms kunnen mediamomenten de geschiedenis in ons collectieve geheugen beitelen. Het  ‘ijzeren gordijn,’ voor het eerst gebruikt door Churchill in een toespraak, het naakte meisje in Vietnam, op de vlucht voor een napalmbombardement, het dode Syrische jongetje op een Turks strand. Een foto, een citaat, een fragment – het zijn de illustraties van de geschiedenis.  In de jaren ’60 was Walter Cronkite, de presentator van het TV-journaal van het Amerikaanse CBS, de meest vertrouwde nieuwsbron. Na het voor de Amerikanen dramatisch verlopen Tet offensief, in 1968 in Vietnam, maakte hij een documentaire van een uur, waarin hij concludeerde dat Amerika met een verkeerde oorlog bezig was, die gedoemd  was een patstelling te worden. President Johnsons commentaar: ‘Als ik Cronkite heb verloren, heb ik het Amerikaanse hartland verloren.’ Het zou nog tot 1975 duren voordat de Amerikanen Vietnam verlieten, minus de 58.000 soldaten die er waren gesneuveld.  De New York Post, een tabloid, populair en pro-Republikeins, maakte

Wat misschien het meest verontrustende is aan de mislukte staatsgreep in Brazilië, is dat Jair Bolsonaro bijna letterlijk het draaiboek van Donald Trump heeft gebruikt. Zijn weigering om zijn nederlaag te erkennen, zijn demonstratieve boycot van de inhuldiging van opvolger Lula da Silva, en de goed georganiseerde bestorming en vernieling van het parlementsgebouw, het presidentiële paleis en het hooggerechtshof door een menigte aanhangers – het was vrijwel een kopie van de bestorming van het Capitool in Washington, twee jaar geleden.  Steve Bannon, het strategische brein achter de bestorming van het Capitool, voorspelde op 5 januari 2021, één dag voor de bestorming, in zijn podcast, War Rooms, een ‘revolutie’ in Washington. ‘Morgen breekt de hel los,’ zei hij. De gewelddadige actie in Brasilia noemde hij in zijn podcast ‘#Braziliaanse lente,’ en de deelnemers aan het geweld ‘vrijheidsstrijders.’ Tegen de Washington Post zei hij: ‘de beweging is als het ware de Bolsonaros gepasseerd, zoals Amerika inmiddels al

Rusland is een supermacht, dachten we. Na bijna elf maanden oorlog is van dat fabeltje weinig over, of althans: een veel kleiner land kan, met veel wilskracht en westerse hulp, die supermacht tegenhouden. Hoe lang weet niemand, maar als het Afghanistan na negen jaar is gelukt van de supermacht te winnen, maakt Oekraïne op zijn minst ook een kans. Tot nog toe zijn de Russen, in elk geval militair, een stelletje oenen, die hun falen vergelden met verbijsterende wreedheden.  Nu is het oppassen geblazen, want, zoals Vladimir Poetin zegt, Rusland is een groot land en we hebben geduld. Wie weet wat hij nog in petto heeft, en waar staat dat de westerse financiële en materiële steun overeind blijft? De vraag is niettemin waarom de Russen blunderen.  Een deel van het antwoord hebben we: de krijgsmacht is een zootje, met officieren die niets van strategie begrijpen en soldaten die ongemotiveerd en ongetraind naar het front worden gestuurd. De generaals hebben geen flauwe notie van wat aanvoerroutes betekenen, dus hoe j

‘Dramatisch.’ Zo omschrijven ziekenhuizen in Duitsland, en in iets mindere mate in België en Nederland, de situatie op hun intensive care. Bomvol, en het aantal patiënten blijft zich opstapelen. Klinkt als Ground Hog Day? Daar gaan we weer…  Alleen: dit gaat niet over corona, en ook niet over alle IC-bedden, maar over het RS-virus. Dat bestaat al sinds mensenheugenis, en leidt meestal tot een stevige verkoudheid. Maar voor senioren kan het fataal zijn, en ook voor kleine kinderen. En daar wringt de schoen, want we zitten in een heuse RSV-epidemie, en er is niet voldoende IC-capaciteit voor baby’s, peuters en kleuters. Voor bejaarde, ernstig zieke coronapatiënten werd op het hoogst van de pandemie triage gepleegd, wat zoveel betekent dat een medische poortwachter uitmaakte wie de IC in mocht en wie niet. Bejaarde, ernstige zieke coronapatiënten werden, zogezegd, weggegooid. Geen systeem is wreed genoeg om datzelfde te doen met kleine kinderen.  Het RS-virus is geen kleine jongen. Alleen al in Amerika sterven e

Wat zich precies afspeelt tijdens een oorlog is de belangrijkste vraag en het lastigst te beantwoorden. Wat de strijdende partijen zelf melden is vrijwel altijd onjuist, onvolledig en onbetrouwbaar. Communicatie is immers een onderdeel van strategie, en dus een wapen. Bruikbare informatie krijg je alleen van primaire bronnen, dus van mensen die de oorlog meemaken, zoals verslaggevers, en van beelden, bijvoorbeeld van satellieten of sociale media. Maar ook die moet je zien te checken.  Je kunt ook varen op het kompas van media die hebben bewezen betrouwbare eigen bronnen te hebben. Alle serieuze media houden Oekraïneblogs bij, die doorgaans zijn gebaseerd op wat persbureaus en andere bronnen melden. De New York Times kwam deze week met waarschijnlijk het grondigste onderzoek sinds het uitbreken van de oorlog, met als thema het functioneren van de Russische krijgsmacht. Van onze militaire deskundigen wisten we al dat de Russen er een potje van hebben genaakt, maar hoe kolossaal de miskleun is was niet bekend. D

Long story short, zei de man naast me in de trein, het Nederlands sterft bij ons op de zaak uit. As we speak, en trouwens overall in de corporate world. De directeur is chief executive officer. Daaronder zit het management team, en nog een trapje lager zit de B to B manager, dat is nu even niemand, maar we hebben wel een prospect. Die stond bovenaan op de longlist, en bleef als enige over op de shortlist. Dat is volgens human resources in de huidige arbeidsmarkt nog een hele challenge. To put it mildly. Hoewel ze altijd de chef retail kunnen inschakelen, want die is echt allround.  Die prospect was uitgenodigd voor een gesprek, maar HR zat nog in een meeting, en de controller, die meepraat over het salaris, zat in een call. Dat had te maken met een tender waaraan de company meedeed, als in een beauty contest. Dat gaf de prospect wel een opportunity om zijn key message nog even goed in te studeren. En mocht hij worden afgewezen – tja, you win some, you lose some. That’s life.  Hij heeft wel een mooi resume, me

Na de Eerste Wereldoorlog bloeide het pacifisme op. Geen oorlog meer, en vooral ook geen wapens, was het devies. In Nederland en België speldden pacifisten het internationale symbool voor dienstweigeraars en gewetensbezwaarden op hun revers: een gebroken geweertje. Niet erg snugger, want het was in de opmaat naar de Tweede Wereldoorlog, waarop Nederland nauwelijks was voorbereid.  In de euforie over het einde van de Koude Oorlog, na 1989, gebeurde er iets vergelijkbaars: het vredesdividend. Aangezien we geen vijand meer hadden, en ons hooguit moesten kunnen verweren bij een inval door België, werd drastisch bezuinigd op de krijgsmacht, en dus op wapens. In het spoor daarvan rukte maatschappelijke druk op de financiële wereld op om het beleggingsbeleid te toetsen aan duurzaamheidsregels. Pensioenfondsen deden hun beleggingen in wapens van de hand, zij het met een wonderlijke voetnoot: het ging vooral om ‘controversiële’ wapens. Dus geen aandelen in fabrieken die atoomwapens, landmijnen of clusterbommen maken.

In een land dat in zijn 3500-jarige geschiedenis nog nooit één dag vrijheid heeft gekend, is het extra dapper om te doen wat in een democratie een grondrecht is: demonstreren. Petje af, dus, voor de Chinezen die de moed hebben om versoepeling van de absurde coronaregels te eisen. In zo’n 15 steden zijn inmiddels enkele tienduizenden mensen de straat op gegaan, met een onvermijdelijk gevolg: hard politieoptreden en het blokkeren van verzamelpunten.  Om de demonstraties voor te stellen als bedreigend voor de regering, of zelfs een mogelijke opstap naar de val van Xi Jinping, is wensdenken. Van een opstand, zoals in het verleden, is geen sprake. Er zijn wel wat demonstranten die anti-Xi teksten scanderen, maar de meeste mensen zijn vooral woedend omdat ze nu al drie jaar van de ene totale lockdown in de andere gaan. Aanleiding was de brand in een flatgebouw, waarbij tien mensen omkwamen omdat ze als ratten in een coronaval zaten.  Anders was het in 2019 en 2020 in Hong Kong, en in 1989 in Peking, toen demonstrat

Je moet behoorlijk zoeken om iemand te vinden die niet een beetje in zijn maag zit met het WK in Qatar. Fout land, fout seizoen, eigenlijk ben je als kijker een beetje medeplichtig aan massamoord, homofobie en racisme. Maar ja, wat maakt het uit, met een druk op dat knopje op je afstandsbediener krijg je die 6500 omgekomen gastarbeiders niet terug. Noch red je een paar transgenders die hand in hand liepen.  Dat schuldgevoel is natuurlijk onzin. Voetballiefhebbers, voetbal-meelopers en gelegenheidskijkers, zoals uw dienstwillige dienaar, hebben recht op hun WK. Wij hebben niets misdreven. En we kijken met bewondering naar de helden op en rondom het veld, die de stelling dat sport en politiek niet samengaan onderuit halen. Een verslaggever van de Deense TV, die werd aangehouden omdat hij een regenboog-armband droeg, het Iraanse team dat openlijk solidair was met de groeiende oppositie tegen de vrouwen hatende dictatuur in hun eigen land door te zwijgen tijdens het volkslied, de Europese teams die probeerden de

Marcheren Nederlandse soldaten, met hun NAVO-kompanen, binnen enkele dagen naar Rusland? Is dit een ‘artikel 5’-kwestie – een aanval op één NAVO-land is een aanval op allen? Wees maar eerlijk: iedereen die gisteravond hoorde dat er wellicht Russische raketten terecht waren gekomen op een Poolse graandrogerij had diezelfde geconditioneerde reflex. De oorlog komt plotseling griezelig dichtbij.  Zover gaat het hopelijk niet komen. De kans dat Poetin een moedwillige aanval doet op een NAVO-lidstaat is gering. Maar verontrustend blijft het. Poetin heeft inmiddels het grootste deel van zijn arsenaal aan precisieraketten weggeschoten, en de oudere generatie, die nu is ingezet, kan gemakkelijk een aantal kilometers zijn doel voorbijschieten. De geëxplodeerde graandrogerij ligt zes kilometer over de Oekraïens-Poolse grens.  Die al dan niet verdwaalde Russische raketten waren onderdeel van een treurig record: met bijna honderd raketten was dit het grootste bombardement sinds het begin van de oorlog. Dat de Oekraïners z

Waarom Amerika pogingen blijft doen om de nucleaire overeenkomst met Iran te herstellen, wordt steeds raadselachtiger. Het keiharde optreden door de moellahs tegen de nu al weken durende opstand maakt het voeren van onderhandelingen vrijwel ondenkbaar. Welk fatsoenlijk land wil nog een woord met de Iraanse regering wisselen? Sterker nog: wie kan nog praten met het land dat niet alleen zelfmoorddrones aan Rusland levert, maar ze ook zelf vanaf de Krim afvuurt?  Desondanks probeert de speciale Amerikaanse Iran-gezant, Robert Malley, nog steeds een diplomatiek geitenpaadje te vinden dat de nucleaire deal uit 2015, in 2018 door Donald Trump geschrapt, kan doen herleven. Want we moeten alles op alles blijven zetten om Iran te verhinderen een atoombom te maken, zegt hij. Achterhaald, want Iran heeft inmiddels tot 60 procent verrijkt uranium, waarmee zo’n bom binnen handbereik is. En dat terwijl het land blijft beweren alleen kerncentrales te willen voor elektriciteit en isotopen, waarvoor tussen de 3,5 en 20 procen

Voor de Duitse Bondskanselier Olaf Schulz, gastheer van de Berlijnse conferentie voor de wederopbouw van Oekraïne, was het de opmaat naar een ‘nieuw Marshall Plan.’ Dat klonk goedbedoeld. Maar behalve de vaststelling dat Oekraïne miljarden nodig heeft voor de wederopbouw, slaat de vergelijking met de Marshall hulp nergens op.  Het Marshall Plan, dat liep van 1948 tot eind 1952, was een gift van één land, de Verenigde Staten aan 16 Europese landen die onder de Tweede Wereldoorlog hadden geleden, waaronder Nederland. Het herstelplan voor Oekraïne is een collecte onder zo’n dertig landen om één land hulp te bieden. Het Marshall Plan was geen lening, geen achtergestelde lening, geen voorschot – het was een geschenk. Maar het was ook strategisch heel goed doordacht, en in sommige opzichten behoorlijk doortrapt. Het politieke doel was het creëren van een groep welvarende westerse landen die als buffer konden dienen tegen de Sovjetunie. De Koude Oorlog woedde al, en dit was de economische invulling van alles dat ten

Van het westerse enthousiasme over de succesvolle Oekraïense opmars in het door Rusland geannexeerde deel van het land is niet veel over. Poetins ‘Blitzkrieg’ tegen Kiev en andere Oekraïense steden – onverwacht en effectief – zet het leger van Zelensky niet alleen op achterstand, maar plaatst ook de enorme westerse militaire en financiële steun in een ander daglicht. Over de barrage van drones en raketten was in westerse kring weliswaar gespeculeerd, maar de omvang en het effect zijn zwaar onderschat.  De discussies gaan plotseling  niet meer over de gebrekkige Russische invasie en het beschamende gestuntel bij de mobilisatie, en al evenmin over het snel uitdunnende arsenaal aan Russische precisiewapens, maar over de rol van Iran. Dat land levert een, naar het zich laat aanzien, onuitputtelijke hoeveelheid drones en precisieraketten. Iran produceert die wapens snel en goedkoop. De kamikazedrones, die met tientallen tegelijk worden afgevuurd, kosten 20.000 dollar per stuk. Ter vergelijking: een kruisraket kost

In de Eerste Golfoorlog hadden we de illusie dat we die nauwgezet konden volgen. Vanaf het dak van een hotel hield oorlogsverslaggever Peter Arnett van het toen nog nauwelijks bekende  CNN, aan de hand van legerwoordvoerders, bij hoe de Amerikaanse opmars tegen Irak en de bevrijding van Koeweit verliepen. Achter Arnett zag je het door nachtkijkers groen gekleurde beeld van afgevuurde raketten. Maarten van Rossem noemde het staren in een kom erwtensoep.  Wat er werkelijk gebeurde, wisten we niet. Amerikaanse woordvoerders hadden het over ‘sorties,’ een eufemisme voor luchtbombardementen. En we leerden het woord ‘bomtapijt,’ een eufemisme voor wat massamoord moet zijn geweest. Inmiddels weten we dat er in zes weken meer dan 100.000 ‘sorties’. waren, waarmee de Iraakse krijgsmacht werd verbrijzeld, maar waarbij ook minstens 6.000 burgers omkwamen. Na hun debacle in Vietnam, hadden de Amerikanen hun les geleerd: geen journalisten als pottenkijkers op het slagveld.  De episode legt de dilemma’s bloot waarmee de jo

Tussenstand: Rusland heeft een hap uit Oekraïne genomen, maar weet zelf niet precies waar de nieuwe grens loopt. Oekraïne hapt stukken terug, maar of dat nu geannexeerd gebied is, of bezet Oekraïens gebied, is daarom evenmin duidelijk. De dictator van Tsjetsjenië, Kadirov, die het bed waarschijnlijk deelt met een vurig atoombommetje, vindt het de hoogste tijd om dat af te vuren. Wat het Kremlin dan weer sust als uit de hand gelopen emoties. Kortom: chaos.  Het goede nieuws is  dat dat de kans op wat velen vrezen, een nucleaire oorlog, minimaal is, al heeft Poetin het woord ‘kernwapens’ vaak in de mond. Maar wat zijn woordvoerder, Dmitry Peskov, zei, snijdt hout. ‘Wij verkiezen evenwichtige, objectieve analyses boven emoties,’ zei hij, verwijzend naar de barse dreigementen van Kadirov. De Russische doctrine luidt dat het land alleen kernwapens gebruikt als het ermee wordt aangevallen, of als in een oorlog alle conventionele wapens zijn uitgeschakeld.  Bovendien neemt Poetin ongetwijfeld het Amerikaanse dreigem