Bernard Hammelburg | Bnr

Je kunt zeggen: niemand wordt racist of antisemiet, dat ben je of ben je niet. Je kunt ook zeggen: iedere democratie heeft niet voor niets wetten tegen haatzaaien, maar wat is haatzaaien precies? Voor zalen met boze, vaak racistische witte mannen hameren op nationalisme zit er dicht tegenaan. Charles de Gaulle zei ooit: Vaderlandsliefde betekent dat je in de eerste plaats van je eigen volk houdt; nationalisme betekent dat je haat voor andere dan je eigen mensen voorop staat. Op de fout van het verwarren van vaderlandsliefde en nationalisme heeft Trump niet het monopolie. Maar het voeden van haatgevoelens door de moslimban, door het fulmineren tegen de zogenaamde karavaan van Latijns-Amerikaanse burgers naar de Amerikaanse grens, door het verspreiden van de klassiek-antisemitische roddel dat rijke Joden als Bloomberg en Soros momenteel bezig zijn de verkiezingen te kopen die haatgevoelens maken het misschien voor een gek gemakkelijker om over zijn laatste remmingen heen te stappen. CNN-baas Jeff Zucker

1. Wie zijn de belangrijkste leveranciers? Met stip is Amerika nummer één. In 2017 kocht Saoedi-Arabië voor bijna 18 miljard aan Amerikaanse wapens, dat is een derde van de totale Amerikaanse wapenexport. Het Verenigd Koninkrijk verkocht in 2017 1,5 miljard, Frankrijk ruim 600 miljoen, Duitsland zon 250 miljoen. Duitsland heeft de export trouwens door de affaire-Khashoggi stopgezet.2. Wat moeten de Saoedis met zoveel wapens? Ze beschouwen zichzelf in toenemende mate als regionale supermacht. De belangrijkste vijand is in soennitische Saoedische ogen het sjiitische Iran. Irak, met zijn sjiietische meerderheid, wordt ook als vijand gezien, evenals de alawitische Syriër Assad. Hetzelfde geldt voor de Huthis in Jemen, tegen wie zij een meedogenloze oorlog voeren. Maar ook in het soennitische buurstaatje Bahrein, waar de Saoedische krijgsmacht in 2011 een sjiitische opstand neersloeg.3. De westerse regeringen wisten toch al lang voor de moord op Khashoggi dat Saoedi-Arabië een brute dictatuur is? Zeker, maar he

Een stuk of zes, zeven, Europese regeringen, waaronder Nederland, eisen nadere opheldering van Riyad, of het afzetten van kroonprins Mohammed bin Salman, of overwegen beperking van de wapenexport naar Saoedi-Arabië. Trump draait om de hete brei heen, omdat verstoring van de Amerikaans-Saoedische relatie een overwinning zou betekenen van die lachende, zwijgende derde, Iran. Maar goed, het Westen roert zich in elk geval. Maar de rest van de wereld? Het grote, machtige China, wereldkampioen doodstraf, zwijgt, Rusland zwijgt heel Azie zwijgt. Egypte, de Emiraten, Bahrein en Jemen staan pal achter Saoedi-Arabië, met gezwollen teksten over het onkreukbare Saoedische leiderschap. De leiders van die landen, met wie het Westen goede relaties heeft, hebben allemaal boter op hun keffiyeh. Wat misschien wel begrijpelijk is, want dat zijn allemaal landen die lak hebben aan mensenrechten, en zich wat wreedheden tegen dissidenten en oppositie betreft nauwelijks van Saoedi-Arabie onderscheiden. Om nog maar niet te spreken

1. Waarop waren de vier tegen de lamp gelopen agenten uit? Ongetwijfeld naar het onderzoek naar de aanslag op oud-spion Skripal en aanvallen met chemische wapens in Syrië. Op hun laptop stond ook informatie over MH17 en het gebruik van doping door Russische atleten.2. Waarom vragen ze de informatie niet simpelweg via officiële kanalen? Als lid van de OCPW kunnen ze inderdaad gewoon door de voordeur naar binnen. Maar de groep deskundigen die het onderzoek uitvoert is klein en deelt zijn bevindingen pas helemaal aan het eind. Gedurende het onderzoek is de informatie niet voor de leden beschikbaar. Bovendien weten de Russen dat het onderzoek voor hen slecht nieuws oplevert.3. Waarom ontkennen de Russen altijd alles en weigeren ze iedere vorm van samenwerking? Poetin geeft voortdurend de indruk dat het allemaal één groot complot is tegen Rusland. Dat voedt het traditionele gevoel van wantrouwen dat de Russen tegen het Westen koesteren. In de tweede plaats zeggen ze voortdurend dat ze willen meewerken, maar dat

Voorop gaat Mohammed bin Salman, bijgenaamd MBS, de machthebber in Saoedi-Arabië. Of het nu voortdurende executies zijn in Riyad, of de massale opsluiting en marteling van critici en dwarsliggers, of de ontvoering van de Libanese premier, hij slaat bij kritiek keihard terug. Canadas commentaar op schendingen van mensenrechten leidde tot het terughalen van alle Saoedische burgers en studenten uit Canada. Dreigende Amerikaanse politici krijgen lik op stuk: nog één woord, of de Saoedis dumpen hun miljarden aan Amerikaanse staatsobligaties. Wil Amerika af van zijn wapendeal met Saoedi-Arabië? Geen punt, Rusland en China staan te popelen. MBS trekt een lange neus. De tweede winnaar is Donald Trump. Hij dreigt met sancties, maar niet met het annuleren van de wapendeals. Van de 55 miljard dollar die Amerika in 2017 aan wapens exporteerde, ging een derde, 18 miljard, naar Saoedie-Arabië. Daarmee is zo veel Amerikaanse werkgelegenheid gemoeid, dat Trump die niet op het spel zet. Dat hoort zijn achterban graag, want

1. Waarom is die grens zon breekpunt, en wat willen de Britten en de EU? Persbureau Reuters noemde de grenskwestie de allermoeilijkste in de hele Brexit-puzzel. Noord-Ierland is Brits en daardoor lid van de EU. En dus heeft het een open grens met de Republiek Ierland. Door Brexit zou Noord-Ierland geen deel meer uitmaken van de EU, maar Ierland wel. Dat betekent een ouderwetse, gesloten grens, zonder vrij verkeer van mensen en goederen en met douane. Als het vrije verkeer érgens belangrijk is, is het juist daar, omdat het onderdeel uitmaakt van het Goede Vrijdagakkoord, dat in 1998 een einde maakte aan de 'troubles', de burgeroorlog tussen de pro-Britse protestanten en de pro-Ierse katholieken.2. Komt het Goede Vrijdagakkoord werkelijk in gevaar als er een harde grens komt? Iedereen houdt zijn hart vast. Formeel regeren de oude vijanden nu samen, maar de vrede is flinterdun, en er zijn nog steeds verontrustende ongeregeldheden. Een harde grens zou rampzalig zijn.3. May wil geen harde grens. Maar als ze cont

Iedereen weet dat de afgeblazen verhuizing van Unilever naar Rotterdam niets te maken heeft met de Nederlandse dividendbelasting. Het interesseert de Britse aandeelhouders niet. Wat ze vrezen is een te grote bescherming in Nederland tegen een vijandelijk bod, want ze willen graag vet kunnen cashen als ze de kans krijgen. Ik denk dat ze meer zijn afgeschrikt door het gevecht van PPG om Akzo, toen de Nederlandse politiek nog meer barrières tegen overnames wilde opwerpen en grote Nederlandse bedrijven in het publieke debat plotseling de status kregen van een soort nationaal erfgoed. Ja, zeg, een Nederlandse multinational kon toch niet zomaar worden verpatst? Akzo, Shell, Unilever het voelde als Rembrandts Nachtwacht. Dat vinden de Britse aandeelhouders pure apenkool. Enige hypocrisie valt niet te ontkennen: Nederland glimt van trots dat het de derde investeerder in de Verenigde Staten is, maar als een Nederlands bedrijf in buitenlandse handen valt, is de wereld te klein. Ongetwijfeld speelde in het besluit va

1. Gaat Boris Johnson Theresa May van de troon stoten? Als je afgaat op de enorme herrie die hij maakt, zou je het bijna denken. Die herrie ontstond toen hij aftrad als minister van buitenlandse zaken uit onvrede met het zogenoemde Checkers Akkoord. Dat was een overeenkomst van het kabinet met de top van de Conservatieve partij over een Brexit-voorstel aan de EU om het vrije verkeer van goederen te behouden. Het opmerkelijke was dat Johnson dat akkoord eerst had goedgekeurd, en er meteen daarna met theatraal gespeelde walging afstand van nam. Toen dachten veel mensen: dit kost Theresa de kop en stuwt Boris naar de top. Maar de partij steunt toch in meerderheid May.2. Wat voor premier zou Johnson zijn? In elk geval en geestige, want hij beschikt over een enorme dosis van die opmerkelijke Britse humor. Maar inhoudelijk is hij een blaaskaak en die humor deugt vaak niet. Bijvoorbeeld zijn kwalificatie van vrouwen met boerka, die hij wandelende brievenbussen noemde. Zijn Brexit-beleid is: niets doen en de zaak l

Die signalen zijn er weer, en de kans op een nieuwe recessie neemt toe. Dus belde ik met het gerenommeerde beleggingsadviesbureau Dinglish. Verkeerd moment. Ze lagen daar stevig in de clinch. CEO, CFO en COO hadden de dudes van het MT gechallenged over de vraag of zij wel agile genoeg waren. De general manager van de afdeling B to B lag onder vuur, to put it mildly. Want wat was de case? De B to B manager had ook wel oog voor retail, en voor social media als extra asset, want via de likes die hij verwachtte, kon hij de mindset van de klant beïnvloeden. Ja, dan haalde je ook een hoop fake news naar binnen, maar who cares? En het kon zomaar 100K méér opleveren. Of minder, maar ja, you win some, you loose some. De B to B manager wilde graag een extra lump sum op zijn budget voor R and D. Afijn, meeting na meeting vond er plaats. Bottom line: ze konden het niet eens worden over een key message met appeal. De CFO kwam bovendien met een wake-up call, toen hij zei dat de markten zo onzeker zijn dat je niet

1. Elk jaar zien we eindeloze, van papier voorgelezen toespraken. Levert dat nou ooit iets op? Nee, dat levert eigenlijk nooit iets op. Het is een soort rituele dans. De Algemene Vergadering is een tandeloze tijger. Resoluties zijn niet bindend, en van een echt debat is nooit sprake. Toch is het circus best interessant, elk jaar is er wel iemand die alle media haalt. Dit jaar was dat Donald Trump, die lidstaten opriep om net als hij met zijn America First meer voor zichzelf te kiezen. Het was een sneer tegen de EU-landen, die wat hem betreft allemaal het Brexit-voorbeeld moeten volgen. 2. Waarom gaan al die staatshoofden, regeringsleiders en ministers erheen? Om wat er buiten de Algemene Vergadering gebeurt. Omdat iedereen er is, kunnen ze elkaar gemakkelijk spreken. Frans Timmermans noemt het politiek speed daten. Zo kon minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken met zijn Russische collega Sergei Lavrov over MH17 praten, wat voor het onderzoek en de nabestaanden echt heel belangrijk is. Het politieke za

Ford was 15, Kavanaugh 17. Ford raakte hevig getraumatiseerd en onderging therapie. Kanavaugh weet van niks. Teenagers die op hetzelfde feest waren, kunnen zich het voorval niet herinneren Wat begrijpelijk is, want de meeste tieners waren dronken. Deze week getuigt ze waarschijnlijk voor de Senaatscommissie van justitie die over de nominatie van Kavanaugh moet stemmen. Ze weigerde dat te doen zonder advocaten, want de commissie bestaat uitsluitend uit oudere, in meerderheid Republikeinse, mannen. Ze wil niet belachelijk of verdacht worden gemaakt. Maar bewijzen kan ze niets, evenmin als die andere klaagster, Deborah Ramirez. Bewijzen kunnen ze niets, evenmin als Kavanaugh. Het is het allergrootste probleem in dit soort zaken, of je ze nu #MeToo noemt of niet. Het is een universeel probleem. In de jaren negentig kwamen, eerst in Amerika, later in Europa, veel vrouwen naar voren die in hun jeugd waren verkracht door hun vader. De verdrongen herinneringen kwamen tijdens psychotherapie naar boven. De gevolgen wa

1. China stopt nog eens 50 miljard euro extra in Afrika. Gaat dat ten koste van de westerse invloed? Wis en waarachtig. Onze ontwikkelingssamenwerking bestaat vooral uit projecten om de levensomstandigheden in Afrika te verbeteren. De Chinezen doen het anders. Zij willen de Afrikaanse grondstoffen, in ruil waarvoor zij met goedkope leningen wegen, scholen, ziekenhuizen en woningen leveren. Er is enorme kritiek op. Maar in Afrika zeggen de mensen: we hebben het nog nooit zo goed gehad, en die Europese hulp geeft alleen maar narigheid, met controle en toezicht. Chinezen doen niet aan controle en toezicht.2. Meer welvaart in Afrika betekent minder migranten. Haalt China niet voor Europa de kooltjes uit het vuur? Daar zit wat in. Maar er is ook een probleem. De Chinezen verstrekken goedkope leningen of bieden tegen lage prijzen bouwprogrammas aan. Maar als de ontvanger niet aan zijn verplichtingen voldoet, wordt het bezit automatisch Chinees. Dat doen ze nu ook in Europa. De Griekse haven Piraeus is op die mani

Uit onderzoek door een gerenommeerd wetenschappelijk instituut, in opdracht van de Puerto Ricaanse overheid, blijkt dat de wervelstormen vorig jaar bijna 3.000 levens eisten, dus aanmerkelijk meer dan de 64 die officieel werden geteld. Nep-informatie, komt allemaal van de Democraten, zei Trump. Autocraten zijn meesters in het intimideren van de vijand en de oppositie. Ze dopen hun pen in vitriool of openen Twitter en gaan los. Erdogan liet na de Turkse staatsgreep van drie jaar geleden ruim 300.000 volgelingen van aartsvijand Gülen arresteren of ontslaan, en draaide de onafhankelijke rechtbank en de pers de nek om. Die Gülen moet buitenaards-geniaal zijn om zoveel volgelingen te hebben. Erdogans aanhang juicht. Poetin laat de twee mannen die oud-spion Skripal probeerden te vermoorden, opdraven met het verhaal dat zij als toeristen de kerk van het Engelse stadje Salesbury wilden bezoeken. Duda van Polen ontmantelt de onafhankelijke rechtbank, maar krijgt een juichende menigte op de been door de schuld te le

1. Waarom is het Europese parlement zo boos? Omdat Hongarije, net als Polen, in de ogen van Brussel de principes van de democratische rechtsstaat ondermijnt. De oppositie wordt geïntimideerd, onafhankelijke media en de rechtbank worden de mond gesnoerd, Orban in Hongarije en Kazcinski in Polen gedragen zich steeds meer als autocraten. Dat is in strijd met het Europese Verdrag, dat door alle EU-landen is ondertekend en voorwaarde was voor hun lidmaatschap.2. Er wordt gedreigd met het instellen van artikel 7. Wat is dat precies? In dat artikel staat dat landen die zich niet aan de afgesproken regels houden, het stemrecht in de Europese Commissie zeg maar: de ministerraad van de Unie kan worden ontzegd. Er wordt ook gedreigd met het inhouden van de bijdragen die landen uit de Brusselse pot ontvangen. Hongarije en Polen zijn zogenoemde netto ontvangers, dus ze krijgen meer uit de pot dan ze aan Brussel afdragen. VVD-Kamerlid Azmani zegt dat de EU nog verder kan gaan door Hongarije bijvoorbeeld uit het Schenge

Neem Boris Brexit Johnson, de gesjeesde Britse minister van Buitenlandse Zaken. Hij is klaarblijkelijk niet alleen politiek, maar ook privé een notoire vreemdganger. En dus heeft zijn vrouw, succesvol advocaat, hem eruit gebonjourd. Bonking Boris Booted Out, kopte The Sun. Op zn netst vertaald: Beukende Boris. Maar nu komt het: door deze kwestie is zijn kans op het leiderschap van de Conservatieve Partij ernstig gedaald. Hoezo? Wat heeft de kiezer met zijn privéleven te maken? Je zou hetzelfde kunnen zeggen van Donald Trump en de twee vrouwen die hij zwijggeld betaalde. Als hij dat uit de campagnekas heeft gedaan, is het een misdrijf dat is waar maar strikt gesproken is het een kwestie tussen Donald en Melania. Stom dat hij erover liegt, maar in het huidige Witte Huis regeert nu eenmaal de leugen. Han ten Broeke, die een affaire had met een vrouw die daarna zelf als journalist een relatie onthulde tussen GroenLinks-voorzitter Marjolein Meijer en Kamerlid Rik Grashof, die erover hadden gelogen en moesten

1.Waarom annuleert Amerika het militaire hulpprogramma? Minister Pompeo van Buitenlandse Zaken had daar al eerder mee gedreigd. De regering-Trump vindt dat Pakistan de strijd tegen de Taliban in Afghanistan niet steunt. Sterker nog: Pakistan is de stille kracht achter de Afghaanse Taliban. Die 300 miljoen is niet het eerste hulpbedrag dat wordt bevroren, eerder kondigde de regering de annulering aan van 800 miljoendollar. 2. De regering-Trump heeft ernstige kritiek op Pakistan, maar het is ook een bondgenoot. Hoe zit dat? Sinds 2001, toen de oorlog in Afghanistan begon, hebben de Amerikanen enorm ingezet op een betere relatie met Pakistan, in de hoop dat het een bondgenoot zou worden. Dat is begrijpelijk, want de Taliban is verspreid over Afghanistan en Pakistan, en de hoop was dat de Pakistani een alliantie zouden vormen met de internationale coalitie die in Afghanistan vocht. Dat was een enorme misrekening, want Pakistan saboteert de pogingen van de VS en coalitie, waarvan ook Nederland deel uitmaakt. 3

Die bedenker, die er nu spijt van heeft, heet Fred Reichheld. Iedereen heeft met zijn geesteskind te maken. Je kunt niet bellen of online gaan, of je wordt onmiddellijk geteisterd met een verzoek om nog even een paar vragen te beantwoorden, of een mail met een opiniepeiling. Luchtvaartmaatschappij, garage, elektronicazaak, hotel, restaurant, kledingzaak ze bombarderen je met altijd weer diezelfde vragen: op een schaal van 1 tot 10, op basis van je recente contact, kom je bij ons terug? En zou je ons bij iemand anders aanbevelen? Met het onvermijdelijke gevolg dat een verkoper je smeekt of je online alsjeblieft een 10 wilt geven. Want het klanttevredenheidsonderzoek gaat niet over klanttevredenheid, maar over de omzet. Hoe bizar kan het worden? Op de wcs op Schiphol hangen knopjes met smileys waarmee de gebruiker kan aangeven of het toilet fris en schoon is. Stel nou dat iedereen op de somberste smiley drukt, komt er dan meteen een peloton schoonmakers aanrukken die aan het schrobben en zwabberen gaan? Of be

1. Zuid-Afrika stond bekend als een van de Brics-landen? Hoe gaat het met de economie? Zuid-Afrika is en blijft, na Nigeria, de grootste economie in Afrika, maar de schommelingen zijn groot en dus verontrustend. De recessie uit 2016 en 2017 is beëindigd, en in het laatste kwartaal van 2017 groeide het BNP met ruim drie procent. Maar in het eerste kwartaal van 2018 zakte het BNP met ruim twee procent, door problemen in alle sectoren: mijnbouw, industrie en landbouw. 2. President Zuma verloor internationaal al zijn geloofwaardigheid. Hoe doet zijn opvolger en ANC-partijgenoot, Ramaphosa, het? Erger dan Zuma kan het nauwelijks. Die was door en door corrupt, hield er een soort harem op na en liet de economie ontsporen. Ramaphosa had nauwe banden met Mandela, klom op van straatarm tot puissant rijk en wordt gezien als een slimme bestuurder met financieel-economische kennis. Een zwarte vlek is de moord op 34 stakende mijnwerkers, in 2012. Als aandeelhouder van de mijn had hij de politie opgeroepen hard in te gr

Twee keer had hij uitstekende papieren. De laatste keer eindigde vandaag op de kop af tien jaar geleden, toen hij als kansrijke Republikeinse kandidaat tegen de Democraat Obama de catastrofale fout maakte Sarah Palin als running mate te kiezen. Zij was een ongeleid projectiel, een politieke analfabeet die haar gebrek aan kennis overschreeuwde met populistische prietpraat en klinkklare leugens. Ze torpedeerde niet alleen McCains kansen, ze opende ook de deur naar het Trumpisme, waarbij de waarheid als maatschappelijk en moreel criterium verdween. McCain gaf later toe een fout te hebben gemaakt door zich, tegen zijn eigen gevoel in, te hebben laten leiden door zijn adviseurs. De eerste misser is interessanter. In 2000 was hij bij de Republikeinse voorverkiezingen tegenkandidaat tegen George Bush. McCain deed het onverwacht goed, en daarop greep Karl Rove, de strateeg achter de Bush-campagne, in. Rove verspreidde het gerucht dat McCain een onecht, zwart kind had. En dat McCain onder psychiatrische behandeling

1. Dat Trump twee vrouwen heeft betaald om te zwijgen over relaties is oud nieuws. Wat is daar strafbaar aan? Niets. Er is geen wet tegen vreemdgaan. Zwijggeld betalen is evenmin verboden. Strikt genomen waren Trumps veronderstelde affaires met Stormy Daniels en Karen McDougal financiële transacties. Als Trump het allemaal meteen had toegegeven, had hij een probleem met zijn vrouw, en misschien met een groepje kiezers. Meer niet.2. Iedereen spreekt nu over een strafbaar feit een misdrijf, dus. Waarom? Omdat Trumps advocaat, Michael Cohen, die verdacht werd van financiële malversaties, een bekentenis heeft afgelegd, en daarbij verklaarde dat het zwijggeld dat hij aan de vrouwen betaalde, uit de verkiezingscampagnekas kwam, in overleg met Trump. Dat is oneigenlijk gebruik van de verkiezingskas, en dat is strafbaar. Wat heet: daar staan hele strenge straffen op. Cohen zegt dus, onder ede: ik heb een misdrijf begaan, en Trump was medeplichtig.3. Is de president strafbaar? Ja, maar zolang hij president is, kan